De dierenriem

Bij de vele oude beschavingen speelde de positie van de zon ten opzichte van de sterrenbeelden een belangrijke rol.

Traditioneel werden deze zonsweg verdeeld in twaalf vakken of tekens met een lengte van 30 graden. Als beginpunt werd gekozen het vak waarin de zon zich bevindt bij het begin van de lente: het lentepunt. In de loop van een jaar beweegt de zon zich door de sterrenbeelden die voornamelijk dieren of levende wezens voorstellen.
Deze band van sterrenbeelden werd daarom de dierenriem of zodiak genoemd; zodiak hangt samen met het griekse woord zooion = levend wezen of dier. Het enige niet levende wezen uit de dierenriem , de weegschaal, is pas in later tijden toegevoegd.
Oorspronkelijk was dit sterrenbeeld een deel, de scharen, van schorpioen.
De oudste beschrijving van sterrenbeelden langs de baan van de zon is te vinden op mesopotamische kleitabletten met spijkerschrift daterend uit ca. 400 v. Chr., maar vrijwel zeker was een groot deel van deze namen reeds een duizend jaar eerder in gebruik.
Doordat de aardas slingert met een periode van ongeveer 26000 jaar is het lentepunt in de afgelopen 3000 jaar een teken opgeschoven, zodat we nu het teken ram (zonslengte 0-30 graden) vinden in het sterrenbeeld vissen. Over 23000 jaar zullen de gelijknamige tekens en sterrenbeelden van de dierenriem weer samenvallen.